Adolygiad yn tynnu sylw at gyfleoedd i gryfhau ein cerddoriaeth draddodiadol

Cafodd yr adolygiad ei reoli gan Tŷ Cerdd mewn partneriaeth â Trac Cymru a’i arwain gan y comisiynydd, Angharad Wynne. Dyma’r ymgynghoriad mwyaf o'i fath ac roedd dros 280 unigolyn ledled y wlad wedi cyfrannu ato. 

Mae'n dweud bod y sector yn gyforiog o greadigrwydd ac ysbryd cymunedol a’i fod yn berthnasol iawn yn ddiwylliannol. Ond byddai’r sector yn elwa o gael buddsoddiad newydd a chefnogaeth fwy cyson. Roedd yr ymatebwyr yn lleisio eu hangerdd dros gerddoriaeth draddodiadol a’i disgrifio’n rym byw sy'n ysbrydoli, addysgu a dod â phobl at ei gilydd, mewn byd sy’n ysu am rhagor o gydlyniant cymunedol a lles meddwl. 

Mae modd darllen yr adroddiad llawn yma

Ymhlith ei ganfyddiadau mae: 

• pryder am y ddarpariaeth ar lawr gwlad, yn enwedig i bobl ifanc a grwpiau o wahanol genedlaethau
• galwad gref am ragor o gyfleoedd i gymryd rhan mewn lleoliadau anffurfiol, lleol
• lle i gerddoriaeth draddodiadol yn y system addysg ffurfiol gan gynnwys ysgolion ac addysg uwch
• angen llwybrau datblygu cliriach i gerddorion a mentrau targedol i dyfu’r gynulleidfa
• cefnogaeth i gerddoriaeth draddodiadol gan ein holl gymunedau diwylliannol i sicrhau sector cynhwysol a chynrychioladol 

Mae argymhellion eraill hefyd: 

• cefnogi gweithgarwch rhanbarthol ar lawr gwlad
• meithrin partneriaethau newydd gyda chyrff addysg
• darparu cefnogaeth dargedol i ddatblygu cerddorion
• gwella cyfathrebu a chydlyniant y sector 

Mae'n cyfeirio at fodelau llwyddiannus yn yr Alban, Iwerddon a Gwlad Belg ac at ein potensial i ymaddasu a dysgu oddi wrth wledydd eraill. 

Mae'r adolygiad yn un o nifer o ymrwymiadau ein Hadolygiad Buddsoddi yn 2023. 

Mae gan Angharad Wynne dros 20 mlynedd o brofiad yn y sector gan gynnwys gwaith gyda Womex, Cysylltiadau Celtaidd a Recordiau Universal. Mae ganddi ddealltwriaeth o’n traddodiadau cerddorol a'u cyd-destun rhyngwladol. 

Mae Cyngor y Celfyddydau wedi croesawu'r adolygiad ac eisoes wedi penderfynu ar gamau gweithredu gan ymateb i 15 casgliad yn yr adroddiad gan gynnwys: 

• cynyddu arian sydd wedi'i neilltuo am weithgarwch ar lawr gwlad dan arweiniad cerddorion i gynyddu cyfleoedd i gymryd rhan yn y maes yn rhanbarthol a lleol
• dod â sefydliadau, prosiectau, cerddorion a rhanddeiliaid at ei gilydd yn rheolaidd i greu fforwm i bawb rannu gwersi a sut i ddatblygu ac arwain y sector ac ariannu swydd i’w gefnogi
• cynyddu’r cymorth i gefnogi cerddoriaeth amrywiol drwy gynyddu arian i’r cynlluniau presennol
• sefydlu cronfa gymunedol sy’n targedu grwpiau llai i gefnogi gweithgarwch lleol
• datblygu cysylltiadau strategol agosach â'n sector addysg
• ystyried buddsoddi mewn modelau sy’n galluogi cerddorion ifanc i brofi’r maes yng nghwmni eu cyfoedion drwy’r gwasanaethau cerddorol
• cysylltu’r argymhellion â rhai dawns werin pan fydd adolygiad y ddawns yn ymddangos